Opis projektu

Iwona Borowicka (1928 – 1984) była Artystką wyjątkową. Zawodowo związana głównie z Operetką w Krakowie, na jej scenie stworzyła szereg niepowtarzalnych, może nawet i wzorcowych kreacji. Jej sztuka artystyczna porównywana była tylko z największymi osobistościami polskiej sceny operetkowej i zyskiwała powszechne uznanie i krytyki i publiczności. Do Operetki "chodziło się na Iwonę Borowicką".

Jednym ze statutowych celów Fundacji CZARDASZ jest utrwalanie pamięci wybitnych polskich artystów, stąd podjęcie próby przypomnienia i utrwalenia pamięci o tej znakomitej śpiewaczce, którą wciąż wspominają, nierzadko z rozrzewnieniem, melomani i miłośnicy teatru muzycznego, a ślady której rozproszone są w zachowanych recenzjach, wywiadach, nielicznych nagraniach (spoczywających na ogół w przepastnych archiwach Polskiego Radia) i coraz bardziej ulotnych wspomnieniach przyjaciół, partnerów i znajomych.

Pomysłodawcą i głównym organizatorem obchodów "Roku Iwony Borowickiej" jest Fundacja Pomocy Artystom Polskim CZARDASZ, zaś współorganizatorami:

Honorowy patronat nad "Rokiem" objęli: Prezydent Miasta Krakowa Profesor Jacek Majchrowski oraz Duszpasterz Artystów Ks. Infułat Jerzy Bryła, a nad samym konkursem dodatkowo Wojewoda Małopolski Jerzy Adamik.

Zebranie tych śladów, uporządkowanie ich i utrwalenie w formie zapisu książkowego oraz płyty CD z nagraniami archiwalnymi Artystki jest przedsięwzięciem, którego nie podjął nikt do tej pory. Wydawnictwa te były od dawna oczekiwane przez środowisko i cieszą się dużą popularnością. Promocja książki odbyła się 5 czerwca 2004 r. w Muzeum Historycznym Miasta Krakowa – Oddział Dom Pod Krzyżem, ul. Szitalna 21, a płyty – 30 listopada 2004 r. w Filharmonii Krakowskiej.

W dniach od od 2 czerwca do 30 września miała miejsce pierwsza po śmierci Artystki wystawa, która zgromadziła zachowane zdjęcia i dokumenty utrwalające przebieg jej kariery śpiewaczki artystycznej, jej kostiumy sceniczne i projekty tych kostiumów (pochodzące ze zbioru teatralnego muzeum i archiwum Opery Krakowskiej), oraz pamiątki osobiste udostępnione przez rodzinę Artystki. Wystawa umożliwiła przypomnienie, a dla niektórych przypomnienie postaci tej wielkiej krakowskiej Artystki.

W ciągu całego okresu obchodów rocznicowych odbyły się liczne kameralne spotkania o charakterze retrospektywnym organizowane w ośrodkach kultury miasta, ilustrowane prelekcjami, recitalami wokalnymi, nagraniami, rozmowami z partnerami i bliskimi Artystki.

Pierwszy koncert odbył się 26 stycznia 2004 r. w Śródmiejskim Ośrodku Kultury (miejscu ostatniego koncertu Iwony Borowickiej).

27 lutego 2004 r. w Operze Krakowskiej na Scenie przy ul. Lubicz 48 odbył się uroczysty spektakl "Księżniczka Czardasza", dedykowany pamięci Iwony Borowickiej.

30 sierpnia 2004 r. w Kościele Św. Floriana, Pl. Matejki (dokładnie w rocznicę śmierci) odbyła się uroczysta Msza Św., połączona z okolicznościowym wspomnieniem zmarłej Artystki, oraz z krótkim recitalem utworów sakralnych z dedykacją dla niej.

We wrześniu, na rodzimej scenie Artystki, miały miejsce uroczyste Koncerty Galowe po tytułem "Dawnych wspomnień czar".

IWONA BOROWICKA - w rocznicę śmierci

30 sierpnia 2004 roku minęło dokładnie dwadzieścia lat od śmierci Iwony Borowickiej – Wielkiej Primadonny Krakowskiej i Polskiej Operetki. Zmarła przedwcześnie, miała zaledwie 55 lat, do końca występowała, grała i śpiewała. Spoczęła na Cmentarzu Rakowickim, w Alei Zasłużonych. Na jej grobie zawsze są kwiaty, zawsze zapalone znicze. Od tych licznych wielbicieli, którzy ją pamiętają, którzy tak manifestacyjnie żegnali ją po raz ostatni. A pogrzeb Artystki zgromadził ponad 15 tysięcy krakowian!

Urodzona w Łodzi, tam wykształcona muzycznie i wokalnie, tam rozpoczęła swe artystyczne życie, tam po raz pierwszy wystąpiła w operetce (Arsena w "Baronie cygańskim" J. Straussa). Tam "wypatrzył" ją Anatol Wroński, organizujący wówczas krakowską Operetkę i namówił na przeniesienie się do Krakowa. Było to w roku 1954. I naszemu miastu pozostała wierna przez kolejne 30 lat.

W Krakowie zadebiutowała w tytułowej partii w "Hrabinie Maricy" E. Kalmana. I od razu została ulubienicą publiczności. Naturalny wdzięk, wysokie walory głosowe, umiar aktorski – to podstawowe cechy jej sztuki odtwórczej, które powtarzała niezmiennie w kolejnych, pełnych sukcesu premierach, by wymienić chociażby Lizę w "Krainie uśmiechu", Hannę w "Wesołej wdówce", tytułową Księżną Cyrkówkę, Aninę w "Nocy w Wenecji", Wiktorię w "Wiktorii i jej huzarze", Sylvę w "Księżniczce czardasza", Zuzannę w "Cnotliwej Zuzannie", Saffi w "Baronie cygańskim", Gabrielę w "Wiedeńskiej krwi". W sumie było tych partii na krakowskiej scenie 37. Wszystkie utrwalały jej wysoką pozycję artystyczną, rozsławiały sztukę wokalną i aktorską oraz przysparzały ogromne rzesze wielbicieli. Temperamentem, werwą, urodą, talentem i głosem zawsze fascynowała widzów i słuchaczy i zawsze mogła liczyć na ich wzajemność. W Krakowie do Operetki "chodziło się na Borowicką"!

Recenzje miała znakomite, bo zasługiwała na nie: piękny głos o metalicznym ciemnym brzmieniu, dużej skali i szerokim wolumenie, doskonała dykcja, niezawodność w grze scenicznej. Urzekała widzów i partnerów. A tych ostatnich miała zawsze znakomitych: Kazimierz Rogowski, Kazimierz Pustelak, Roman Węgrzyn, Janusz Żełobowski, Edward Adler, Włodzimierz Kotarba.

Iwona Borowicka wciąż żyje w pamięci melomanów. Choć fizycznie nieobecna, spowita legendą wielkiej gwiazdy, wciąż błyszczy stanowiąc klasę dla siebie w każdej roli. Jej kreacje, nawet te drugoplanowe, choć już nie przyjmowane huraganami braw, choć nie wszystkie utrwalone w zapisach fonograficznych, pamiętane są nadal i stanowią swoisty punkt odniesienia i wzór do naśladowania. Do nich przyrównuje się, w ocenach prywatnych i profesjonalnych, obecne produkcje i kreacje współczesnych artystek. I niech tak pozostanie jak najdłużej.

Jacek Chodorowski

Współorganizatorzy "Roku Iwony Borowickiej"

Imprezy zrealizowane w ramach obchodów
"Roku Iwony Borowickiej"

Konkurs Operetkowy

Wyjątkowym wydarzeniem na skalę ogólnopolską, był Pierwszy Ogólnopolski Konkurs Wykonawstwa Muzyki Operetkowej i Musicalowej im. Iwony Borowickiej, mający miejsce w Krakowie w dniach od 3 do 5 listopada 2004 r. Finał konkursu uwieńczony koncertem galowym z udziałem laureatów i zaproszonych gwiazd muzyki operetkowej odbył się 7 listopada na Scenie przy ulicy Lubicz.

Konkurs stanowił prezentację umiejętności i możliwości współczesnych artystów scen muzycznych przedstawiających ten gatunek widowisk. Stał się ciekawym i cennym doświadczeniem dla wydziałów wokalno–aktorskich akademii muzycznych kształcących potencjalnych solistów operetki, dostarczył wskazówek metodycznych i warsztatowych pedagogom i adeptom muzyki operetkowej. Konkurs wokalny jako wydarzenie cykliczne i medialne promuje młodych artystów, umożliwia im start w zawodzie oraz popularyzuje ten gatunek muzyczny w polskim społeczeństwie. Wydarzenie ma szanse stać się wizytówką artystyczną Krakowa w Zjednoczonej Europie poprzez muzykę integrującą wszystkich przedstawicieli tego gatunku sztuki.

Konkurs nie był przedsięwzięciem jednorazowym. Obecnie w toku są przygotowania do jego drugiej edycji. Fundacja podejmuje działania zmierzające do realizacji w cyklu dwuletnim. Okresy między konkursami będą wypełniane promującymi laureatów koncertami z cyklu "Śladami Iwony Borowickiej".

I Edycja – 2004

II Edycja – 2006

III Edycja – 2008

IV Edycja – 2010

V Edycja – 2012

VI Edycja – 2014 (zapowiedź)